بدهی دولت و کسری بودجه

قانون بودجه هر کشور میزان منابع و مصارف آن مشخص شده است اگر میزان مصارف بیشتر از منابع کشور باشد دولت دچار کسری بودجه می شود.گاهی در طول سال دولت اصلاحاتی را برحسب شرایط در بودجه به گونه ایی که مجلس دخالت و نظارت کافی بر آن داشته باشد متمم ارائه می دهد. متمم در شرایط عادی داده نمی شود و اغلب نشان بی انضباطی دولت است.دولت هایی که انضباط مالی بودجه برایشان مهم است سعی می کنند که کار به متمم بودجه نکشد. کسری بودجه زمانی توجیه اقتصادی دارد که دولت هدف دیگری را درنظر دارد که در راستای رسیدن به آن مجبور است متحمل کسری بودجه شود.مثلا ممکن است تثبیت اقتصادی هدف دولت باشد که برای رسیدن به آن مجبور به متحمل شدن کسری بودجه باشد. دولتی که متحمل کسری بودجه می شود چندین راه برای برطرف کردن آن دارد:

1. ساده ترین و دم دست ترین راه برای دولت برداشت از خزانه بانک مرکزی،تسعیر درآمدهای ارزی و تبدیل آن به ریال است.ولی این راه به نقدینگی فزاینده ایی منجر می شود و انفجارهای تورمی را در پی دارد.و بهتر است دولت در این موقعیت راهی را انتخاب کند که پدیده های تورمی در پی نداشته باشد.

2. حراج اوراق بدهی و نظایر آن.در این راه دولت به حراج اوراق هایی که سودی بیشتر از سود سپره های بانکی دارند.حراج این اوراق به اندازه ایی خوب و کارساز است که دولت بتواند در زمان آتی ایی که سررسید این اوراق است قادر به پرداخت سود و اصل پول آن ها باشد.پس باید فروش اوراق قرضه متناسب با برنامه ریزی آتی دولت باشد.به این راه قرض از مردم هم گفته می شود.

3. دولت می تواند شرکت هایی را که بازدهی بالایی دارند را وارد بازار سرمایه کند به این ترتیب می تواند به بازار سرمایه هم رونق بخشد و نقدینگی را تا حدودی سمت حود بکشد.البته این واگذاری دولت لازم است فقط واگذاری مالکیت نباشد و مدیریت را هم واگذار سازد.لازم به ذکر است دولت نمی تواند تمامی دارایی های خود را به بخش خصوصی واگذار کند زیرا اوضاع خارج اینکنترل دولت می شود.پس این راه هم تا حدودی راه خوبی است.

4. مالیات ستانی.با این اوضاع آشفته و تورم بالایی که برای مردم وجود دارد بالا بردن نرخ مالیات راه حل مناسبی نیست ولی باید از بسیاری فرار مالیاتی ها جلوگیری کرد.مالیات برعایدی سرمایه هم پیشنهاد قابل تاملی است.افرادی که سرمایه های خود را وارد بازار سرمایه،طلا ،دلار می کنند اگر درصدی از سود خود را مالیات دهند آنچنان از رفاه آنان کم نمی شود و دولت هم می تواند از این راه درآمد زایی کند.

5. استقراض از خارج:استقراض از خارج یکی از بدترین راه هایی است که یک دولت می تواند انتخاب کند.این کار کشور را به کشور خارجی وابسته می سازد.

6. برخی از شرکت های خصوصی دارای زیرساخت های مناسبی در حوزه حمل و نقل،انبارداری،تولید وانتقال نیرو هستند.شرکت های دولتی ای مثل پتروشیمی،معادن،حمل ونقل،صنایع گردشگری برای توسعه و بهبود کسب و کارهایشان نیاز به این زیرساخت ها دارند.دولت می تواند با قراردادهای کوتاه مدت و بلندمدت این زیرساخت ها را به خدمت بگیرد و تولید خود را بهبود بخشد و درآمد زایی کند.

 

روش های گفته شده روش های کوتاه مدت برای برطرف کردن کسری بودجه می باشند.پس باید دولت به فکر اصلاح ساختاری بودجه باشدو در ساختار آن تغییرات اساسی بوجود آورد.از دادن آمار اشتباه و کذب بپرهیزد و در راستای بهبود ساختار بودجه با کارشناسان دانشگاهی و وزارت علوم به هم فکری بپردازد.